Adamas w trasie: Byzantion, Constantinopolis, Istambul cz. 4

Tak więc znowu byłem w Stambule i aż przebierałem nóżkami żeby zobaczyć otworzone po remoncie dawne rzymskie cysterny na wodę – mianowicie położone pod samiuśkim centrum miasta (historycznym – obecnie takim jest leżąca po drugiej stronie Złotego Rogu Galata – tam są protesty, ewenty i inne takie, również modne kafejki w europejskim stylu) Cysterny Bazyliki i Teodozjusza.

Wieża, orientacyjny punkt Galaty

Położona podle kościoła Mądrości Bożej i powstała w podobnym okresie Cysterna Bazyliki, zwana też Zatopioną albo Yerebatan Sarnici – olbrzymia – była też oblegana przez turystów, więc by nie stać w kolejce musiałem posłużyć się znajomościami: zostałem wpuszczony wejściem dla grup – ot takie deputaty. Zszedłem pod powierzchnię i oniemiałem.

Cysterna Bazyliki

Olbrzymia hala wypełniona lasem kolumn, sklepiona charakterystyczną rzymską cegłą naprawdę robi przeogromne wrażenie. Do tego zmieniające się (może aż nazbyt kolorowe niestety) oświetlenie i stojące w wodzie rzeźby (to akurat można było sobie darować) tworzą iście magiczny spektakl. A to nie jedyne ciekawostki tego miejsca – o nich będzie na końcu.

Podziemna galeria sztuki

Cysterna Bazyliki

Tak, zgadza się, dużo tutaj zdjęć – ale naprawdę warto wejść do środka. Miesiąc później odwiedziłem podziemia w samym Rzymie; tamtejsze akwedukty, cysterny i kanały na pewno są starsze, choć nie tak imponujące. Jedno, co mnie w Wiecznym Mieście zachwyciło bardziej to temperatura: akurat trafiłem na falę upału i wejście do podziemi, mimo ogromnej wilgotności, przyniosło wspaniałe orzeźwienie. W Stambule nie było tak gorąco, więc i radość z ochłody tak wielka nie była (a i tu, i tu oddychało się równie ciężko jak w dżungli).

Podziemny Rzym

Druga z odwiedzonych konstrukcji, Cysterna Teodozjusza jest trochę starsza od Cysterny Bazyliki (Teodozjusz II walczył z Sasanidami, założył uniwersytet, wygnał Żydów i pomógł upaść Cesarstwu Zachodniorzymskiemu; za cysternę koło Hagia Sophia odpowiedzialny jest Justynian Wielki), choć mniejsza.

Cysterna Teodozjusza

Sklepienie cysterny

Jest też, może to i fajne (kiedyś wspominałem, że nie lubię tego słowa - ale czasem zdarza się użyć), ale mnie ani ziębi ani parzy, bardziej multimedialna. Na ceglanych ścianach pomieszczenia co jakiś czas wyświetlane są filmy czy inne animacje.

Cysterna multimedialna

Warto też dodać, że same cysterny, choć przepiękne, są tylko li creme de la creme, wisienką na torcie, całego antycznego systemu dystrybucji i magazynowania sprowadzanej z daleka do miasta bezcennej wody. W przeciwieństwie do samych zbiorników nie zachował się aż tak dobrze, niemniej w krajobrazie nadal sterczą pozostałości potężnych akweduktów, zarówno w Stambule, jak i w jego okolicach.

Przejazd pod akweduktem

Cóż, ostatnia część opisu Stambułu to właściwie same zdjęcia, kiedyś już na blogu takie wpisy były, bywa. Ale skoro już znalazłem się pod ziemią – w Cysternie Bazyliki – to znalazłem ślady najstarszej warstwy miasta. Greckiego Byzantionu. Ta kolonia Megary powstała w około 668 roku przed Chrystusem. Wieść niesie, że założyciel miasta, Byzos, od jednej z wyroczni otrzymał wróżbę iż musi założyć osadę na przeciw miasta ślepców. Za takich uznał innych Megaryjczyków, twórców leżącego na drugim brzegu Bosforu Chalkedonu – ponieważ nie zauważyli oni jak dogodne miejsce do założenia kolonii mają tuż przed nosem. Byzantion zniszczyły rzymskie legiony oraz Goci, i to paradoksalnie pomogło miastu: Konstantyn Wielki dumał nad założeniem nowej stolicy na terenie małoazjatyckiej Troady, gdzieś w okolicach Troi, ale finalnie zdecydował się na lokalizację nad Bosforem – nie musiał właściwie nic wyburzać, wystarczyło tylko poprawić zaopatrzenie miejsca w wodę. I do budowy podziemnych cystern użyto ni mniej ni więcej tylko fragmentów starego Byzantionu. Właśnie zwiedzając Cysternę Bazyliki można natknąć się na owe kawałki.

Kolumny z recyklingu

Ślady Byzantionu

To, że budowniczowie ułożyli je jak bądź pokazuje, w jak uprzywilejowanej pozycji jesteśmy dziś jako turyści: tych rzeźb nikt miał już nie oglądać.

Greckie dziedzictwo

Kończąc opis Stambułu stwierdziłem, że jeszcze nie opuszczę miasta – podczas ostatniej wizyty odwiedziłem bowiem pewne muzeum poświęcone chyba najważniejszemu wydarzeniu w dziejach miasta...